Erzurum Şartlarında Yem Bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) Genotiplerinin Verim ve Bazı Özellikleri

Abstract

Bu araştırma bazı yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) genotiplerinin Erzurum koşullarındaki performanslarının belirlenmesi amacıyla planlanmıştır. Araştırma Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsüne bağlı Pasinler Araştırma İstasyonu deneme alanlarında 2011, 2012 ve 2013 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmada denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Üç yıllık ortalamalara göre; çiçeklenme için geçen süre 55.0-62.8 gün, fizyolojik olgunluk için geçen süre 91.6-102.0 gün, bitki boyu 90.3-110.6 cm, yeşil ot verimi 1587.8-2764.5 kg da-1 ve tohum verimi 145.6-322.0 kg da-1 arasında değişmiştir. En yüksek verim değerleri denemenin ikinci yılında yeşil ot verimi için 3156 kg da-1 ve tohum verimi için 283.3 kg da-1 olarak tespit edilmiş, verim ve tarımsal özellikler bakımından yıllar ve genotipler arasında önemli farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Verim ve verim unsurları arasında yapılan korelasyon analizine göre; yeşil ot verimi ile çıkış gün sayısı, bitki boyu ve yan dal sayısı arasında %1 bitkide bakla sayısı ile %5 önem seviyesinde pozitif, tohum verimi ile bin tane ağırlığı arasında %1, baklada tane sayısı ile %5 önem seviyesinde pozitif bir ilişki belirlenmiştir. Sonuç olarak ekolojik özelliklerin verimi oldukça etkilediği ve farklı genotiplerin farklı verim potansiyelleri olduğu kanaatine varılmıştır. Yeşil ot ve tohum verimi açısından H-9 ve H-13 genotiplerinin yörede sorunsuzca yetiştirilebileceği kararına varılmıştır. Çeşitler arasında ise tohumu kolay bulunmasından dolayı yeşil ot üretimi için Taşkent, Töre, Ürünlü ve Özkaynak çeşitleri; tohum üretimi için Kirazlı çeşidi önerilebilir.